D66 Thema afdeling Zorg en Welzijn

AFSCHAFFEN ARTIKEL 13; STANDPUNT THEMA-AFDELING ZORG&WELZIJN

De Thema-afdeling Zorg en Welzijn van D66 acht het belangrijk dat mensen voldoende geïnformeerd zijn om weloverwogen keuzes te maken in hun leven. Met name wanneer het gaat om zaken uit de persoonlijke levenssfeer, dient die vrijheid zo min mogelijk te worden ingeperkt - en de zorgverlener-patiëntenrelatie valt hier beslist onder. De zorg in Nederland is van zeer hoog niveau, maar dat kost wel wat: een almaar groter percentage van het BNP wordt besteed aan gezondheidszorg. De Thema-afdeling is doordrongen van de noodzaak de groei van de zorgkosten te beperken om zo ruimte te houden voor andere uitgaven - zowel op het niveau van de overheid, maar niet in de laatste plaats juist ook in de persoonlijke levenssfeer.

Kiezen op kwaliteit
In het verleden is ervoor gekozen deze kosten te proberen te beteugelen middels een stelsel waarin zorgverzekeraars concurreren om verzekerden, en zorgverleners om contracten met de zorgverzekeraars, teneinde tot een optimale prijs-kwaliteit-verhouding te komen. De zorgverzekeraars moeten in zekere mate sturend kunnen optreden ten aanzien van de keuzes van verzekerden om bepaalde zorgverleners wel of niet te bezoeken. Die sturing hoeft geen beperking van de keuzevrijheid te betekenen, omdat, mits de informatie openbaar is, verzekerden voor de beste zorgverleners zullen kiezen, terwijl een nadrukkelijke taakstelling van de zorgverzekeraars is tot een adequate kwaliteitsselectie te komen. De recente publicaties die suggereren dat de zorgverzekeraars slechts in beperkte mate in staat zijn daadwerkelijk een selectie te maken op kwaliteit, alsook het gebrek aan voor het algemene publiek toegankelijk informatie over de bevindingen van de zorgverzekeraars, baart de Thema-afdeling dan ook zorgen. Immers: als niet duidelijk is op grond van welke (kwaliteits-)kenmerken zorg wordt gecontracteerd, kan de verzekerde geen geïnformeerde afweging maken zich waar te verzekeren.
Bovendien kunnen zorgverleners niet op kwaliteit concurreren als hen niet duidelijk is welke zorgverleners de top in het veld vormen, en waarom. De Thema-afdeling vreest dat er enkel op prijs geconcurreerd zal worden, en dat dat de innovatie binnen en uiteindelijk ook kwaliteit van de zorg zal remmen. Het is dan ook noodzakelijk dat de selectiecriteria van de zorgverzekeraar, als ook zijn bevindingen ten aanzien van de kwaliteit van verschillende zorgverleners publiekelijk inzichtelijk is, zodat de verzekerde een afweging kan maken in zijn keuze voor een bepaalde zorgverzekeraar.

Onvermoede premiestijging en continuïteit van zorg
De Thema-afdeling is dan ook blij met de beslissing de restitutie- en naturapolis, zoals zij nu bestaan, in tenminste 2016 te handhaven, en wenst dat deze tenminste zullen blijven bestaan tot inkoopstrategieën van de zorgverzekeraars transparant en inzichtelijk zijn. Enkele kritische kanttekeningen heeft de afdeling echter wel.
Met de mogelijkheid tot bovenmatig grote premiestijgingen van deze twee typen verzekeringen, is de toegankelijkheid, zeker voor minder verdienenden, niet gewaarborgd. Wat betreft de Thema-afdeling is het ontstaan van een 'armenpolis’ ongewenst, omdat dit de keuzevrijheid van een specifieke groep zou beperken.
Ook moet wat betreft de Thema-afdeling gewaarborgd zijn dat patiënten een door een zorgverlener ingezette behandeling moeten kunnen continueren bij veranderd inkoopbeleid door de zorgverzekeraar, en dat ook voor hen die reeds onder behandeling zijn acceptatieplicht voor de zorgverzekeraar voor zowel de naturapolissen als ook de restitutiepolissen blijft gelden.

Kiezen op prijs
Ook is geen helderheid over de mate waarin het hinderpaalcriterium voor de restitutie- en naturapolis van kracht blijft. Met het vervallen van het hinderpaalcriterium, zou immers ook de vergoeding van zorg naar beneden bijgesteld kunnen worden. Aangezien bij aanvang van contact met een zorgverlener de verzekerde niet duidelijk is welke diagnose en welk behandeltraject zal worden ingesteld, kan een verzekerde geen inschatting maken of hij de eventuele kosten die niet gedekt worden door de verzekeraar, zelf zou kunnen dragen. Hierdoor is een vrije keus in zorgverlener met het simpelweg handhaven van de restitutie- en naturapolis naar idee van de Thema-afdeling niet voldoende gewaarborgd.



Europese aspecten
Tenslotte is het onduidelijk of het afschaffen van het hinderpaalcriterium juridisch wel haalbaar is, gezien het geldende EU-recht. Hierin is immers bepaald dat voor zorg, geleverd door buitenlandse zorgverleners, ook bij niet-noodgevallen, niet een zo lage vergoeding ontstaat dat er feitelijk een hinderpaal ontstaat deze zorgverleners te consulteren. Het is onlogisch te veronderstellen dat dit hinderpaalcriterium wel voor buitenlandse zorgverleners gehandhaafd zou blijven, maar voor binnenlandse niet, omdat dit leidt tot een achterstelling van de Nederlandse zorgverleners ten opzichte van buitenlandse.

Marktmacht
De Thema-afdeling is tevreden dat de eerste lijn vrijgesteld zal worden van de door te voeren wijzigingen, al is niet duidelijk hoe de minister de zorgverzekeraars hiertoe zal dwingen. De zorgverzekeraars hebben, zeker in de gebieden waarin een enkele zorgverzekeraar van oudsher praktisch monopolist is, een aanzienlijke marktmacht. De Thema-afdeling verwacht maatregelen om een gelijkwaardige onderhandelingspositie van zorgverzekeraar en zorgverlener mogelijk te maken. Ook spreekt zij haar zorg uit over de oligarchische positie van de vier grote zorgverzekeraars - een situatie die marktwerking op het niveau verzekerde-zorgverzekeraar bedreigt. Bovendien dreigt een situatie waarin, gezien de omvang van hun populaties verzekerden, zorgverzekeraars „too big to fail” worden, en bij inadequaat beleid met publieke middelen overeind gehouden zouden moeten worden.

Besparing?
Naast alle reeds vermelde kanttekeningen, is beslist niet duidelijk of de gehoopte besparing met de introductie van de budgetpolis ook daadwerkelijk zal worden behaald.
Er zijn redenen om aan te nemen dat de niet-gecontracteerde zorg binnen een naturapolis, en zeker zorg verzekerd via een restitutiepolis uiteindelijk een grotere besparing oplevert dan de budgetpolis. (Per slot van rekening neemt de zorgverlener doorgaans de kosten die niet gedekt worden door de verzekeraar voor zijn rekening.) Gezien de onzekerheid over het bereiken van besparing, de risico’s van een verdere versterking van de machtspositie van de zorgverzekeraars in een toch al onevenwichtig veld en de druk die komt te staan op de persoonlijke levenssfeer van de bevolking, is er wat betreft de Thema-afdeling alle reden de vertaling van de overeengekomen maatregelen zeer kritisch te volgen.


17 juni 2014
Paut Kromkamp, voorzitter TA Zorg & Welzijn D66, p.kromkamp@zeelandnet.nl 

Voor inhoudelijke toelichting is bereikbaar Hanneke Kouwenberg, contact@hannekekouwenberg.nl



Teller reacties naar 2eKamercie VWS

24/02/2013 71