AFSCHAFFEN ARTIKEL 13; STANDPUNT THEMA-AFDELING
ZORG&WELZIJN
De Thema-afdeling Zorg en Welzijn van D66 acht het
belangrijk dat mensen voldoende geïnformeerd zijn om weloverwogen keuzes te
maken in hun leven. Met name wanneer het gaat om zaken uit de persoonlijke
levenssfeer, dient die vrijheid zo min mogelijk te worden ingeperkt - en de
zorgverlener-patiëntenrelatie valt hier beslist onder. De zorg in Nederland is
van zeer hoog niveau, maar dat kost wel wat: een almaar groter percentage van
het BNP wordt besteed aan gezondheidszorg. De Thema-afdeling is doordrongen van
de noodzaak de groei van de zorgkosten te beperken om zo ruimte te houden voor
andere uitgaven - zowel op het niveau van de overheid, maar niet in de laatste
plaats juist ook in de persoonlijke levenssfeer.
Kiezen op kwaliteit
In het verleden is ervoor gekozen deze kosten te proberen
te beteugelen middels een stelsel waarin zorgverzekeraars concurreren om
verzekerden, en zorgverleners om contracten met de zorgverzekeraars, teneinde
tot een optimale prijs-kwaliteit-verhouding te komen. De zorgverzekeraars
moeten in zekere mate sturend kunnen optreden ten aanzien van de keuzes van
verzekerden om bepaalde zorgverleners wel of niet te bezoeken. Die sturing
hoeft geen beperking van de keuzevrijheid te betekenen, omdat, mits de
informatie openbaar is, verzekerden voor de beste zorgverleners zullen kiezen,
terwijl een nadrukkelijke taakstelling van de zorgverzekeraars is tot een
adequate kwaliteitsselectie te komen. De recente publicaties die suggereren dat
de zorgverzekeraars slechts in beperkte mate in staat zijn daadwerkelijk een
selectie te maken op kwaliteit, alsook het gebrek aan voor het algemene publiek
toegankelijk informatie over de bevindingen van de zorgverzekeraars, baart de
Thema-afdeling dan ook zorgen. Immers: als niet duidelijk is op grond van welke
(kwaliteits-)kenmerken zorg wordt gecontracteerd, kan de verzekerde geen
geïnformeerde afweging maken zich waar te verzekeren.
Bovendien kunnen zorgverleners niet op kwaliteit
concurreren als hen niet duidelijk is welke zorgverleners de top in het veld
vormen, en waarom. De Thema-afdeling vreest dat er enkel op prijs geconcurreerd
zal worden, en dat dat de innovatie binnen en uiteindelijk ook kwaliteit van de
zorg zal remmen. Het is dan ook noodzakelijk dat de selectiecriteria van de
zorgverzekeraar, als ook zijn bevindingen ten aanzien van de kwaliteit van
verschillende zorgverleners publiekelijk inzichtelijk is, zodat de verzekerde
een afweging kan maken in zijn keuze voor een bepaalde zorgverzekeraar.
Onvermoede premiestijging en continuïteit van zorg
De Thema-afdeling is dan ook blij met de beslissing de
restitutie- en naturapolis, zoals zij nu bestaan, in tenminste 2016 te
handhaven, en wenst dat deze tenminste zullen blijven bestaan tot
inkoopstrategieën van de zorgverzekeraars transparant en inzichtelijk zijn.
Enkele kritische kanttekeningen heeft de afdeling echter wel.
Met de mogelijkheid tot bovenmatig grote premiestijgingen
van deze twee typen verzekeringen, is de toegankelijkheid, zeker voor minder
verdienenden, niet gewaarborgd. Wat betreft de Thema-afdeling is het ontstaan
van een 'armenpolis’ ongewenst, omdat dit de keuzevrijheid van een specifieke
groep zou beperken.
Ook moet wat betreft de Thema-afdeling gewaarborgd zijn
dat patiënten een door een zorgverlener ingezette behandeling moeten kunnen
continueren bij veranderd inkoopbeleid door de zorgverzekeraar, en dat ook voor
hen die reeds onder behandeling zijn acceptatieplicht voor de zorgverzekeraar
voor zowel de naturapolissen als ook de restitutiepolissen blijft gelden.
Kiezen op prijs
Ook is geen helderheid over de mate waarin het
hinderpaalcriterium voor de restitutie- en naturapolis van kracht blijft. Met
het vervallen van het hinderpaalcriterium, zou immers ook de vergoeding van
zorg naar beneden bijgesteld kunnen worden. Aangezien bij aanvang van contact
met een zorgverlener de verzekerde niet duidelijk is welke diagnose en welk
behandeltraject zal worden ingesteld, kan een verzekerde geen inschatting maken
of hij de eventuele kosten die niet gedekt worden door de verzekeraar, zelf zou
kunnen dragen. Hierdoor is een vrije keus in zorgverlener met het simpelweg
handhaven van de restitutie- en naturapolis naar idee van de Thema-afdeling
niet voldoende gewaarborgd.
Europese aspecten
Tenslotte is het onduidelijk of het afschaffen van het
hinderpaalcriterium juridisch wel haalbaar is, gezien het geldende EU-recht.
Hierin is immers bepaald dat voor zorg, geleverd door buitenlandse
zorgverleners, ook bij niet-noodgevallen, niet een zo lage vergoeding ontstaat
dat er feitelijk een hinderpaal ontstaat deze zorgverleners te consulteren. Het
is onlogisch te veronderstellen dat dit hinderpaalcriterium wel voor
buitenlandse zorgverleners gehandhaafd zou blijven, maar voor binnenlandse
niet, omdat dit leidt tot een achterstelling van de Nederlandse zorgverleners
ten opzichte van buitenlandse.
Marktmacht
De Thema-afdeling is tevreden dat de eerste lijn
vrijgesteld zal worden van de door te voeren wijzigingen, al is niet duidelijk
hoe de minister de zorgverzekeraars hiertoe zal dwingen. De zorgverzekeraars
hebben, zeker in de gebieden waarin een enkele zorgverzekeraar van oudsher
praktisch monopolist is, een aanzienlijke marktmacht. De Thema-afdeling
verwacht maatregelen om een gelijkwaardige onderhandelingspositie van
zorgverzekeraar en zorgverlener mogelijk te maken. Ook spreekt zij haar zorg
uit over de oligarchische positie van de vier grote zorgverzekeraars - een
situatie die marktwerking op het niveau verzekerde-zorgverzekeraar bedreigt.
Bovendien dreigt een situatie waarin, gezien de omvang van hun populaties
verzekerden, zorgverzekeraars „too big to fail” worden, en bij inadequaat
beleid met publieke middelen overeind gehouden zouden moeten worden.
Besparing?
Naast alle reeds vermelde kanttekeningen, is beslist niet
duidelijk of de gehoopte besparing met de introductie van de budgetpolis ook
daadwerkelijk zal worden behaald.
Er zijn redenen om aan te nemen dat de
niet-gecontracteerde zorg binnen een naturapolis, en zeker zorg verzekerd via
een restitutiepolis uiteindelijk een grotere besparing oplevert dan de
budgetpolis. (Per slot van rekening neemt de zorgverlener doorgaans de kosten
die niet gedekt worden door de verzekeraar voor zijn rekening.) Gezien de
onzekerheid over het bereiken van besparing, de risico’s van een verdere
versterking van de machtspositie van de zorgverzekeraars in een toch al
onevenwichtig veld en de druk die komt te staan op de persoonlijke levenssfeer
van de bevolking, is er wat betreft de Thema-afdeling alle reden de vertaling
van de overeengekomen maatregelen zeer kritisch te volgen.
17 juni 2014
Paut Kromkamp, voorzitter TA Zorg & Welzijn D66, p.kromkamp@zeelandnet.nl
Voor inhoudelijke toelichting is bereikbaar Hanneke
Kouwenberg, contact@hannekekouwenberg.nl
